شهر، بنگاه املاك نيست
شهر، بنگاه املاك نيست
اكنون اين پرسش مطرح است كه چرا سالیانه ۱۰ درصد از بافت فرسوده پایتخت کاهش پیدا نکرده است
در حال حاضر ۵۰۰ هزار خانه خالی در تهران است که نشان دهنده عدم تعادل وحشتناک در پایتخت است
اگر هیچ تحولی در سیاست گذاری رخ نمی داد و همچنان شهرداری تمایلی به فروش شهرداشت ، دیگر هیچ مشتری‌اي برایش نبود
تفکیک استان تهران و البرز از خطاهای استراتژیک بود و این جمعیت بین دو استان در جریان است و نمی توان این دو مجموعه را جدا از هم دید
اكنون بیش از ۶۰ درصد معاملات روی واحد های زیر ۷۵ متر صورت می گیرد، این در حالی است که میانگین صدور پروانه برای واحد های ۱۰۰ متری بوده است
وزير راه و شهرسازي به صحن علني شوراي شهر تهران آمده بود تا درباره وضعيت بافت هاي فرسوده تهران و اقدام براي تسهيل در نوسازي آن صحبت كند اما از هر دري سخن گفت، جز برنامه‌ها براي نوسازي بافت‌هاي فرسوده! جلسه ديروز شوراي اسلامي شهر تهران كه متاثر از حضور عباس آخوندي بود، به‌طوركامل به موضوع مسكن اختصاص يافت و با آنكه انتظار مي رفت وزير مسكن با دستي پر براي نجات بافت هاي فرسوده به ميان اعضاي شوراي شهر بيايد، اما اينچنين نشد و آخوندي به ارائه گزارشي از وضع موجود مسكن در پايتخت بسنده كرد. اين در حالي بود كه بعضي از اعضاي شوراي شهر از جمله محسن هاشمي، به انتقاد از وضعيت توجه به بافت‌هاي فرسوده در دوره قبلي مديريت شهري پرداخت و با انتقاد از اينكه شهرداری در سال‌های گذشته به دنبال درآمد پرسرعت بوده و به همین دلیل از نوسازی بافت فرسوده غافل شده است، گفت: متاسفانه بارگذاری در بافت فرسوده منجر به شکل‌گیری معضلاتی از جنس امنیتی، زلزله و محیط‌زیستی شده به طوری که امروز چهارهزار هکتار از باغات شهر تهران تخریب شده است. وی با اشاره به اینکه ساخت و سازها در زمین‌های مناسب از نظر برق، آب و گاز انجام نشده و به جای آن ساخت‌وسازها برای اینکه به درآمد زودرس برسند، به سمت بارگذاری باغات شهر رفته‌اند، افزود: در زمینه تخریب باغات به جای نوسازی بافت فرسوده صحبت از چهارهزار هکتار از باغات تهران است که از بین رفته‌اند؛ درحالی‌که نباید چنین می‌بود.مصوبات و تسهیلاتی که در اختیار تخریب باغات در دوره مدیریت قبلی وجود داشته، بسیار بیشتر از تسهیلات نوسازی بافت‌های فرسوده بوده است،بنابراين متاسفانه سرمایه‌های شهر به سمت نوسازی‌ها گسیل نیافته‌اند و بیشتر شاهد تخریب‌ها بودیم. نوسازی ساختمان‌های ناپایدار در کوچه‌های نفوذناپذير هم در برنامه‌های شورای پنجم و هم در دستور کار و برنامه‌های شهردار تهران قرار دارد، ازهمین‌رو امیدواریم در این زمینه شاهد درآمدزایی در شهر باشیم و بتوانیم از معضل بافت فرسوده در شهر تهران عبور کنیم.
هويت محله ها از بين نرود
در جلسه ديروز شوراي شهر تهران ، احمد مسجد‌جامعي، ديگر عضو شورا نيز با اشاره به وضعيت نامطلوب نوسازي بافت هاي فرسوده در تهران، اين پرسش را مطرح كرد كه چرا سالیانه ۱۰ درصد از بافت فرسوده پایتخت کاهش پیدا نکرده است و تاكيد كرد كه نباید تجربه های اشتباه گذشته را در حوزه بافت فرسوده تکرار کنیم و باید در نگاه جدید وظیفه شهرداری، مردم و شورا را تعریف کنیم تا نقش محله در نوسازی فراموش نشود.وی با اشاره به بخشی از سخنان وزیر در خصوص توجه بافت قدیمی بازار تصریح کرد: ناصرخسرو بافت تاریخی است نه فرسوده، البته بافت تاریخی و فرسوده با هم همپوشانی دارند. ما تلاش کردیم به دوستان مدیریت شهری گذشته بقبولانیم که بافت تاریخی ارزشمند است که خوشبختانه طی دو سال پایانی، کارهای خوبی در حوزه بافت تاریخی انجام شد. هرچند که دیر به این موضوع پی بردند و ای کاش زود پی می بردند.ريیس کمیته فرهنگی شورای شهر تهران با بیان اینکه در الگو‌سازی برای نوسازی بافت‌های فرسوده باید ویژگی‌های هر محله را در نظر گرفت یادآور شد: باید تفاوت‌ها را در عین وحدت حفظش کنیم، برای این هماهنگی باید جلسات مشترک زیادی برگزار شود.عضو شورای شهر تهران با طرح پیشنهاد مسکن محلی در نوسازی بافت فرسوده گفت: نگرانی من آن است که بخواهیم ۵۰۰ هزار واحد مسکونی خالی را برای همین طرح ها استفاده کنیم. باید تلاش کنیم که ساخت و سازها در همان محلات شکل بگیرد. نباید زندگی را از محلات فرسوده بگیریم.مسجد جامعي با اشاره به تجربه اشتباه دروازه غار اظهار داشت: خروج زندگی از دروازه غار و ایجاد فضای سبز، آفت محله شده و این محله به پاتوقی برای خلافکاران تبدیل شده است. باید در نوسازی بافت‌های فرسوده از ظرفیت مردم و مشارکت پذیری اهالی استفاده کنیم.حسن رسولي، ديگر عضو شورای شهر تهران، نيز با اشاره به علت حضور وزیر شهرسازي در شوراي شهر كه همان پيگيري مساله بافت فرسوده تهران بود، تاكيد كرد كه باید هر چه زودتر برای معضلات بافت فرسوده تهران فکری كرد. او به جلسه اعضاي شوراي پنجم با محمدرضا عارف، ريیس فراکسیون امید مجلس شورای اسلامی، و پیشنهاد عارف مبنی بر اینکه شرایطی فراهم شود تا شورا و مجلس و شهرداری به صورت مشترک برای رویارویی با چالش های تهران از ظرفیت مجلس و شورا و شهرداری استفاده کنند، اشاره كرد و گفت: لازم است در همان محورهایی که گفته شد به برنامه های بلند و میان و کوتاه‌مدت برسیم. رسولی با یادآوری اینکه بحث مجموعه شهر تهران در دولت قبل نادیده گرفته شد خاطر نشان کرد: از همین رو از وزیر راه می خواهم در اولین جلسه کمیسیون هشتم دولت حضور یابند تا بر اساس فهم مشترک به تصمیمات راهبردی برای برون‌رفت معضلات پایتخت برسیم تا از بخشی از تهدیدهای بافت فرسوده بکاهیم.
اما با آنكه انتظار مي‌رفت همچون دغدغه اعضاي شوراي شهر تهران براي نوسازي بافت هاي فرسوده، وزير راه و شهرسازي نيز برنامه هاي نوسازي بافت هاي فرسوده را مطرح كند، اما آخوندي به تشریح وضعیت کیفیت زندگی در تهران و بررسي رشد جمعیتی در پایتخت پرداخت و از ايجاد ثبات جمعيتي در تهران حرف زد. وی با اشاره به اینکه بر اساس سرشماری، سه میلیون و ۳۰۰ خانه در تهران وجود دارد و این میزان ۱۰ میلیون جمعیت‌پذیری شهر تهران را افزایش می دهد، گفت: بر اساس طراحی انجام شده، جمعیت پذیری شهر تهران 5/12 میلیون نفر است که بر اساس افق پیش‌بینی‌شده باید 5/10 میلیون نفر باشد. در حال حاضر ۵۰۰ هزار خانه خالی در تهران است که نشان‌دهنده عدم تعادل وحشتناک در پایتخت است، با وجود همه این‌ها، می‌بینیم افزایش جمعیتی چشمگیری در تهران نداشته‌ایم. آمارها نشان می دهد در تهران ثبات جمعیتی وجود دارد و پایین‌تر از میانگین ملی رشد داشته است، بنابراین می‌توانیم از این فرصت استفاده کنيم و کیفیت زندگی را در پایتخت افزایش دهیم. آخوندی در ادامه با اشاره به تحولات جمعیتی تهران گفت: در سال ۱۳۴۵ جمعیت تهران حدود دو میلیون و ۹۸۰ هزار نفر و جمعیت کرج حدود ۴۰ هزار نفر بوده است. در طرح جامعی که آن زمان تصویب شد پیش‌بینی می شد كه جمعيت شهر تهران در سال ۷۰ به پنج میلیون نفر برسد اما در عمل به 3/6میلیون نفر رسید. جمعیت تهران و اطراف آن نيز به هشت میلیون نفر افزایش پیدا کرد ؛ یعنی حدود 6/2 میلیون نفر به حومه شهر اضافه شد. آنچه در تهران اتفاق افتاد کم‌و بیش مطابق طرح جامع بود اما رشد جمعیت حومه شهر تهران خارج از طرح بود و این روند تا سال ۹۵ ادامه پیدا کرد. آمار ۹۵ نشان می دهد جمعیت تهران به 7/8 میلیون نفر و جمعیت مجموعه شهری تهران شامل استان‌های تهران و البرز به ۱۶میلیون نفر افزایش پیدا کرد.
جدايي كرج از تهران؛ اشتباهي بزرگ
آخوندی با بیان اینکه بر اساس قانونی برای بررسی امکان‌پذیری زندگی در پایتخت مطالعاتی درباره تهران و کرج صورت گرفته است که یافته‌های خوبی دارد،گفت:پیشنهاد می‌کنم این مطالعه را یک‌بار با هم مرور کرده و به فهم مشترکی از مسایل شهر تهران برسیم.وی تفکیک استان تهران و البرز را از خطاهای استراتژیک یادکرد و گفت: این جمعیت بین دو استان در جریان است و نمی‌توان این دو مجموعه را جدا از هم دید.به گفته آخوندی طی ۵۰ سال جمعیت شهر تهران سه برابر و جمعیت تهران و حومه آن پنج برابر شد که در حومه تهران آشفتگی ایجاد کرد. روزانه یک میلیون و ۲۵ هزار نفر از حومه به تهران رفت و آمد می کنند که بخش اعظمی از آن‌ها با بیش از ۵۳۰ هزار خودروی شخصی به تهران می‌آیند. بنابر این آیا می توانیم به حمل و نقل یکپارچه تهران و حومه بی توجه باشیم؟اگر هیچ تحولی در سیاست‌گذاری رخ نمی داد و همچنان شهرداری تمایلی به فروش شهرداشت ، دیگر هیچ مشتری اي برایش نبود؛ شهری که دارای ۵۰۰ هزار خانه خالی است، یعنی دچار عدم تحول وحشتناک شده است. وزیر راه و شهرسازی عنوان کرد: در ایران کمتر از دولت محلی صحبت می‌شود و همه تمایل دارند از عنوان مدیریت شهری صحبت کنند. مدیریت شهری برای خودش منبع مالی تهیه نمی‌کند و به‌طورعمده تمایل دارد منابع مالی را از دولت مرکزی دریافت کند. این در حالی است که دولت‌های محلی اهداف و منابع را مشخص می کنند و سپس بین دولت ملی و محلی تقسیم کار صورت می‌گیرد. همین موضوع باعث شده وقتی کرج را به استان البرز واگذار کردند، مقامات محلی در تهران هیچ واکنشی نداشتند چون ما دولت محلی نداشتیم.
شهر، بنگاه املاك نيست
وزیر راه و شهرسازی در ادامه با بیان اینکه تهران به‌جز حمل و نقل عمومی ریل پایه چاره دیگری ندارد، گفت: باید حمل و نقل حومه ای یکپارچه با شهر تهران تعریف کنیم که دو دهه زمان نیاز دارد. بر این اساس، در برنامه ششم پیشنهاد کردیم شرکت حمل‌و‌نقل حومه‌ای شهر تهران تشکیل شود. می‌توانیم از شبکه راه‌آهن موجود حداکثر استفاده را بکنیم و برنامه مشترکی با وزارت راه و شهرسازی و شهرداری پیاده‌سازی کنیم. بر این اساس، تقاضا برای مسکن در تهران کاهش پیدا کرده است و تعادل بین تهران و حومه عوض می‌شود. ما حدود دو هزار و ۲۰۰ بافت تاریخی، حدود دو هزار بافت مسکونی و حدود هزار و ۸۰۰ بافت مسکونی بی‌کیفیت داریم و از سوي ديگر پدیده خانه‌های خالی را داریم. به نحوی که فقط در منطقه یک، بیش از ۳۰ هزار خانه خالی وجود دارد.آخوندی در ادامه با اشاره به عدم هماهنگی عرضه و تقاضا گفت: وقتی شهرداری شهر رابا اداره یک بنگاه جابه‌جا گرفته بود، به‌طبع افراد به سمت سوداگری می‌رفتند. اكنون بیش از ۶۰ درصد معاملات روی واحدهای زیر ۷۵ متر صورت می‌گیرد این در حالی است که میانگین صدور پروانه برای واحد های ۱۰۰ متری بوده است. مجموعه شهری تهران برای اسکان جمعیت فعلی و آینده به اندازه کافی زمین دارد اما ما مشکل سیاست‌گذاری روی زمین را داریم. آیا همچنان می‌توانیم به تقاضاهای سوداگرانه مجوز دهیم یا در نهايت باید به درون شهر برگردیم؟ وزیر راه و شهرسازی در پايان سخنان خود در صحن علني شوراي شهر تهران، به موضوع افزایش قدرت خرید نیز اشاره کرد و گفت: می‌توان با توسل به دولت و درخواست یارانه، قدرت خرید را افزایش داد اما در عمل در تخصیص منابع با مشکل روبه‌رو هستیم. مدلی که برای صندوق پس‌انداز یکم ایجاد کردیم نیز قدرت خرید را به ۱۴ برابر برای زوجین افزایش می‌دهد. هم‌اکنون تعداد کسانی که در این صندوق پس‌انداز یکم پس‌انداز کرده‌اند به ۲۶۰ هزار نفر می‌رسد. در پايان جلسه ديروز شوراي شهر تهران مقرر شد نمايندگاني از شوراي شهر در حوزه شهرسازي و بافت‌هاي فرسوده جلساتي مشترك با مسئولان وزارت راه و شهرسازي داشته باشند تا بتوانند به راهكارهاي اجرايي در حوزه شهرسازي پايتخت برسند.
منبع: روزنامه قانون
