قراردادهای هوشمند (Smart Contracts)
دانلود فایل این دیدگاه PDF
مقدمه
بلاک چین block chainیک سیستم غیرمتمرکز موجود بین تمام طرفهای مجاز است. در این سیستم هیچ گونه واسطه‌ای Middlemen موجود نیست و بدین ترتیب از هرگونه مناقشه جلوگیری و در زمان صرفه جویی می‌شود. بلاک چین ها مشکلات خود را دارند، اما آنها به طور غیرقابل انکاری، سریع تر، ارزان تر و امن تر از سیستم‌های سنتی هستند. به همین دلیل بانک‌ها و دولت‌ها خواه ناخواه به آنها تبدیل می شوند.
در سال ۱۹۹۴، نیک سابو، پژوهشگر حقوقی و رمزگشا، متوجه شد که این سیستم غیرمتمرکز می‌تواند برای قراردادهای هوشمند مورد استفاده قرار گیرد. به عقیده وی، اهداف کلی طراحی قرارداد هوشمند، برآورده ساختن شرایط قراردادی مشترک (مانند شرایط پرداخت، حق حبس، محرمانگی و حتی الزام به انجام تعهد) به حداقل رساندن استثنائات مخرب و تصادفی و به حداقل رساندن نیاز به واسطه‌های مورد اعتماد است.
اهداف مرتبط اقتصادی چنین طراحی عبارتند از: کاهش ضرر و زیان ناشی از تقلب، کاهش هزینه داوری و هزینه‌های اجرا، و سایر هزینه‌های معامله. بعضی از فن آوری هایی که امروزه وجود دارند می‌توانند به عنوان قراردادهای هوشمند خام مورد توجه قرار گیرند مانند پایانه های POS و کارت های اعتباری، EDI.
در این فرمت قراردادها می‌توانند به یک کد کامپیوتری تبدیل شوند، ذخیره شده و در سیستم تکرار شوند و توسط شبکه کامپیوتری که یک بلاک چین را اداره می‌کند، نظارت شوند. این امر همچنین منجر به بازخوردی از قبیل انتقال پول و دریافت محصول یا خدمات می شود. قرارداد هوشمند به شما کمک می‌کند پول، اموال، سهام، یا هر چیز با ارزش دیگری را با یک روش شفاف و بدون تضاد و بدون استفاده از خدمات واسطه‌گری، مبادله کنید.
قرارداد هوشمند (Smart Contract) چیست؟
بهترین روش برای توصیف قراردادهای هوشمند، مقایسه این تکنولوژی با یک دستگاه فروش خودکار است. شما به یک وکیل یا یک دفتر اسناد رسمی مراجعه می‌کنید، هزینه را به آنها پرداخت کرده و صبر می‌کنید تا اسناد مورد نظر را دریافت نمایید. با قرارداد هوشمند، شما به سادگی یک بیت کوین را به دستگاه فروش خودکار می‌اندازید و بدین ترتیب سپرده‌ها، گواهینامه رانندگی یا هر چیزی که مورد نظرتان است، به حساب شما وارد می‌شود.
نکته قابل توجه این است که، قراردادهای هوشمند نه تنها قوانین و ضمانت‌های اجرای قرارداد را همانند یک قرارداد سنتی تعریف می‌کنند، بلکه به طور خودکار این تعهدات را اجرا می‌کنند. در یک قرارداد هوشمند، یک دارایی یا ارز به یک برنامه منتقل می‌شود و برنامه این کد را اجرا می‌کند. در بعضی موارد این برنامه یک وضعیت را به صورت خودکار تایید و به طور خودکار تعیین می‌نماید که آیا دارایی باید به یک نفر یا به فرد دیگر منتقل شود یا این که باید فورا به شخصی که آن را فرستاده مسترد گردد و یا ترکیبی از این‌ها به کار گرفته شود. در عین حال، دفتر مرکزی غیرمتمرکز نیز این سند را ذخیره، تکرار و تثبیت می‌کند و به آن امنیت قطعی اعطاء می‌کند.
اساسا، از طریق ریاضیات دقیق، قراردادهای هوشمندانه می‌توانند شرایط قرارداد را مورد مذاکره قرار دهند، به صورت خودکار انجام و اجرای شرایط توافق شده را بدون استفاده از یک سازمان مرکزی تایید نمایند. قراردادهای هوشمند واسطه‌هایی مانند دفتر اسناد رسمی، نماینده‌ها و وکلا را حذف می‌کنند.
یک مثال
فرض کنید شما یک واحد مسکونی از من اجاره می‌کنید. شما می‌توانید این کار را از طریق بلاک چین و با پرداختن ارز دیجیتال cryptocurrency انجام دهید. شما یک رسید دریافت می‌کنید که در قرارداد مجازی مابین ما نگهداری می‌شود؛ من به شما کلید ورودی دیجیتال می‌دهم که در یک روز مشخص به دست شما می‌رسد.
اگر کلید در زمان مقرر نرسد، block chain پول شما را مسترد می‌کند. اگر من کلید را قبل از تاریخ اجاره ارسال کنم، این تابع، پرداخت اجاره بهاء را به من و تحویل کلید را به شما معلق می‌دارد تا زمانی که تاریخ اجاره فرا برسد. این سیستم بر فرضیه «اگر-پس» استوار است و صدها نفر شاهد آن هستند، بنابراین شما می‌توانید یک تحویل بدون خطا را انتظار داشته باشید.
اگر من کلید را تحویل بدهم، مطمئن هستم که اجاره بهاء به من پرداخت می‌شود. اگر شما مقدار معینی بیت کوین ارسال کنید، کلید را دریافت می‌کنید. سند به طور خودکار پس از زمان مقرر لغو می‌شود و هیچ کدام از ما نمی‌توانیم بدون اطلاع طرف دیگر، کد را دستکاری کنیم زیرا به تمام شرکت‌کنندگان در این زنجیره به طور همزمان هشدار داده می‌شود.
شما می‌توانید از طریق قراردادهای هوشمند پول بیشتری بدست آورید. به طور معمول، اگر شما می‌خواهید آپارتمان خود را به کسی اجاره دهید، باید یک واسطه مانند سایت دیوار یا سایت‌های مشابه یافته و یا آگهی خود را در قابل پرداخت هزینه در رسانه کاغذی مثل ضمیمه آگهی‌های روزنامه همشهری منتشر کنید و سپس باید به فردی (بنگاه معاملات ملکی) که تأیید کند شخصی که آپارتمان را اجاره کرده، اجاره بهاء را پرداخت نموده، نیز دستمزد دهید. این سیستم هزینه‌ها را کاهش می‌دهد. تنها کافی است که از طریق بیت کوین هزینه را پرداخت کنید و قرارداد خود را در دفتر مرکزی ثبت کنید تا همه ببینند.
شما می‌توانید قراردادهای هوشمند را برای انواع موقعیت‌ها از جمله حق بیمه، نقض قراردادها، حقوق مالکیت، اجرای قوانین اعتباری، خدمات مالی، فرآیندهای قانونی و… استفاده کنید.
اجزای قراردادهای هوشمند
اساسا هر قرارداد هوشمند از سه جزء تشکیل شده است:
۱. اولین جزء امضاء‌کنندگان این نوع قرارداد هستند، طرفینی که از قرارداد هوشمند استفاده می‌کنند با استفاده از امضاهای دیجیتال موافقت یا عدم توافق خود را اعلام می‌دارند.
۲. جزء دوم موضوع قرارداد است. این تنها می‌تواند چیزی باشد که در محیط قرارداد هوشمند وجود دارد. متعاقبا، قراردادهای هوشمند باید بدون محدودیت و به طور مستقیم به این جزء دسترسی داشته باشند.
۳. درنهایت، هر قرارداد هوشمند باید شامل شرایط خاص و ویژه باشد. این شرایط باید به طور ریاضی به طور کامل و با استفاده از یک زبان برنامه‌نویسی مناسب برای محیط قرارداد هوشمند توصیف شود. این شامل الزامات مورد انتظار از همه افراد دخیل و همچنین تمام قوانین، پاداش‌ها و مجازات‌های مرتبط با شرایط ذکر شده می‌باشد.
ساناز حسینی کلاهی
دپارتمان حقوق تعهدات و قراردادها
